یکی از جرایمی که متاسفانه در سال‌های اخیر به دفعات به گوشمان خورده، کلاهبرداری است. جرم کلاهبرداری دارای سرفصل جداگانه‌ای در قانون است که مصادیق و مجازات و شرایطی که باید رخ دهد تا جرمی به عنوان کلاهبرداری در نظر گرفته شود، مشخص شده است. در این مقاله از قاف مفاهیم کلاهبرداری در شرایط مختلف و از جهات مختلف با ذکر مثال‌های گوناگون شرح دادیم تا براحتی قابل درک باشد. با ما همراه باشید.
قبل از اینکه بخواهیم به سراغ مفهوم کلاهبرداری برویم، بهتر است جرائم را در کشور مورد بررسی قرار دهیم. به‌طور کلی جرائم در ایران به دو گروه تقسیم می‌شوند و در یکی از دو گروه بنا بر نوع جرم مورد بررسی قرار می‌گیرند.
-
جرائم حقوقی
-
جرائم کیفری
جرم کلاهبرداری جرمی است که در حوزه جرم کیفری مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در جرم کلاهبرداری مجرم، مال غیر را مورد تعرض قرار می‌دهد. به عبارتی در جرم کلاهبرداری مجرم مال غیر را می‌برد.
در جرم کلاهبرداری مجرم باید به جهت بردن مال غیر به مانور غیر واقع متوسل گردد. به همین دلیل صرف دروغ گویی بدون توسل به وسایل غیر واقع جرم کلاهبرداری محسوب نمی‌شود.
شروع به جرم کلاهبرداری
شروع به جرم کلاهبرداری عبارت است از:
توسلِ با بد اندیشی به وسایل متقلبانه برای بردن مال دیگری به نحوی که مرتکب در شروع به عملیات اجراییِ تحصیل مال غیر به دلیل مانعی خارجی، متوقف شود.
مثال اول: شخصی که تظاهر به بروز آتش سوزی کند و پس از اظهار به بروز آتش سوزی درخواست خسارت از بیمه و احراز این تقلب توسط کارشناس نماید، اقدام این شخص در شمول جرم کلاهبرداری قرار می‌گیرد.
مثال دوم: چنانچه شخصی تظاهر به سرقت مغازه خود کند و پس از آن درخواست دریافت خسارت از بیمه و احراز این تقلب توسط کارشناس نماید، این اقدام نیر به مانند مثال بالا در شمول جرم کلاهبرداری قرار خواهد گرفت.
مثال سوم: تقاضای صدور اجرائیه توسط مؤجر نسبت به مبلغی از مال الاجاره سابق که مستحق آن نبوده است. متعاقباً احراز این تقلب توسط مقام قضایی، در شمول شروع به کلاهبرداری قرار می‌گیرد.
بد اندیشی در شروع به جرم کلاهبرداری
-
بد اندیشی عام:
- علم به مجرمانه بودن کلاهبرداری (با لحاظ اصل قانونی بودن جرم و مجازات ها و اعمال اصل جهل به قانون رافع مسئولیت کیفری نیست، این جزء مفروض است)
- اراده خود آگاهانه و آزاد مرتکب در توسل به وسایل متقلبانه
-
بد اندیشی خاص:
- علم به موضوع یا علم به تقلبی بودن وسایل مورد استفاده و علم به تعلق مال به دیگری
- قصد بردن مال دیگری
جرم کلاهبرداری بر مبنای حقوقی
کلاهبرداری (معادل کلمه انگلیسی Fraud یا Swinding) عبارت است از بردن مال دیگری از طریق توسلِ همراه با بد اندیشی، به وسایل غیر واقع.
جرم کلاهبرداری بر مبنای فقه اسلام
- جرم کلاهبرداری نوعی اکل مال به باطل است
- جرم کلاهبرداری در مفهوم احتیال و مجرم به عنوان محتال قابل تعزیر است
هر جرم ایجاد شده از سه عنصر تشکیل شده که جرم کلاهبرداری نیز به همین صورت است:
-
عنصر قانونی جرم کلاهبرداری
- در ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب سال ۱۳۶۷ بدان اشاره شده است
- جرم سوء استفاده از ضعف نفس و هوی و هوس اشخاص غیر رشید
- جرم کلاشی یا تحصیل مال غیر با وعده‌های بی اساس و فریب و دروغ گویی
مصادیق قانونی توسلِ به ابزار غیر واقع
- فریب دادن مردم به وجود شرکت‌ها، تجارتخانه‌ها، کارخانه‌ها و مؤسسات موهوم.
- فریب دادن مردم به داشتن اموال و اختیارات واهی.
- امیدوار نمودن مردم به امور غیر واقعی.
- ترساندن مردم از حوادث و پیش‌آمدهای غیر واقع.
- اختیار کردن عنوان اسم یا عنوان مجعول.
- وسایل تقلبی و غیر واقع دیگر.
نکات مهم که لازم است، بدان توجه کرد عبارت است از:
- در نیرنگ با تشکیل شرکت، فرقی ندارد که آن شرکت وجود داشته باشد یا وجود نداشته باشد. آنچه که مهم است نیرنگ دادن قربانی با شرکت است.
- وعده‌های غیر واقعی به مردم دادن: همچون درمان بیماری صعب العلاج آن‌ها.
- در ایجاد وحشت در مردم از حوادث غیر واقع توجه داشته باشید، احراز غیر واقعی بودن آن حادثه‌ها الزامی است.
- در استفاده از عنوان یا اسم مجعول فرد با صحنه سازی غیر واقع اسم یا عنوان دیگری برای خود اتخاذ می‌کند. تفاوتی ندارد عنوان اتخاذ شده مال شخص دیگری باشد یا نباشد.
-
عنصر مادی جرم کلاهبرداری
-
رفتار فیزیکی مرتکب
در کلاهبرداری رفتار مرتکب از گونه رفتار مثبت فعل است. بنابراین ترک فعل حتی با بد اندیشی اگر موجب اغفال و ضرر به دیگری شود کلاهبرداری محسوب نمی‌شود.
-
شرایط و اوضاع لازم به جهت تحقق جرم کلاهبرداری
-
-
- لزوم غیر واقعی بودن وسایل مورد استفاده به جهت اغفال و ضرر به دیگری
- اغفال و فریب شخص دیگر
- متعلق بودن مال برده شده به دیگری
لزوم غیر واقع بودن وسایل مورد استفاده برای اغفال و ضرر به غیر
اثبات توسلِ متهم به وسایل غیر واقع به عهده شخص شاکی یا دادستان است. از این جهت توسلِ به ابزار غیر واقع باید اثبات گردد.
گران فروشی
گران فروشی عبارت است از: عرضه کالا و خدمات به بهای بیش از نرخ معین شده توسط مرجع رسمی به صورت علی الحساب یا قطعی.
به انجام رسانیدن هر گونه اقدامی که منجر به افزایش قیمت کالا و خدمات شود، گران فروشی محسوب می‌شود.
مثال: اگر گران فروشی، همراه با توسلِ به ابزار غیر واقع باشد به گونه‌ای که یک کالایی با کیفیت پایین را دارای کیفیت بالاتر نشان دهد، کلاهبرداری محسوب می‌شود.
آیا صرف دروغ گویی بدون توسل به وسایل غیر واقع جرم کلاهبرداری محسوب می‌شود؟
صرف دروغ گویی بدون استفاده از وسایل غیر واقع جرم کلاهبرداری محسوب نمی‌شود.
مثال: مطرح کردن وعده ازدواج به دروغ بدون توسل کردن به ابزار غیر واقع جرم کلاهبرداری محسوب نمی‌شود.
مثال: افرض کنید فردی روز بعد از برکناری از سمت خود که مدیر دبستان است، از اولیاء دانش آموزان بدون مطلع ساختن، شهریه بگیرد و با ارائه رسید موجب اطمینان خاطر اولیاء شود. امر صورت گرفته از سوی مدیر دبستان جرم کلاهبرداری است زیرا با توسل به وسایل غیر واقع همراه بوده است.
آیا مورد استفاده قرار دادن سند خالی از وجه، مصداقی از مانور غیر واقع و جرم کلاهبرداری است؟
بله، استفاده از سند خالی از وجه مصداقی از مانور غیر واقع و جرم کلاهبرداری است.
مثال: طلبکاری به جهت دریافت طلب، سند را ممکن است به بهانه‌های مختلف نزد خود نگاه دارد. ممکن است طلبکار مجدداً با استفاده از همان سند علیه بدهکار اقامه دعوا کند، عمل طلبکار در واقع کلاهبرداری است.
-
عنصر روانی جرم کلاهبرداری
عنصر روانی جرم کلاهبرداری خود به دو قسم سوء نیت عام و سوء نیت خاص تقسیم می‌شود.
-
سوء نیت عام
- علم بزه کار به مجرمانه بودن جرم کلاهبرداری: کلاهبردار باید نسبت به جرم بودن کلاهبرداری علم داشته باشد.
- اراده و اختیار کلاهبردار در توسلِ به ابزار غیر واقع: کلاهبردار باید با اراده و اختیار خود به ابزار غیر واقع به جهت تحقق جرم کلاهبرداری متوسل شود.
-
سوء نیت خاص
- علم مرتکب به تقلبی بودن و واقعی نبودن ابزار مورد استفاده و تعلق مال به غیر. قصد و اراده در بردن مال دیگری.
جرائمی که به موجب قانون، کلاهبرداری محسوب می‌گردد، باید توجه داشت از حیث تعیین کیفر مشمول قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب سال ۱۳۶۷ است.
مجازات کلاهبرداری
مجازات تعزیری اتخاذ شده برای جرم کلاهبرداری درجه ۴ است
مجازات تعزیری کلاهبرداری ساده: حبس بیش از ۱ سال تا ۷ سال
مجازات تعزیری کلاهبرداری مشدده: حبس از ۲ سال تا ۱۰ سال
چرا در کلاهبرداری مشدده میزان حبس تعزیری از کلاهبرداری ساده بیشتر است؟
در کلاهبرداری مشدده به دلایل زیر میزان حبس اتخاذی از کلاهبرداری ساده بیشتر است.
- شخص کلاهبردار یکی از کارمندان دولت، شهرداری‌ها، نهادهای انقلابی یا مؤسسات عمومی باشد.
- شخص کلاهبردار خود را به عنوان یکی از کارمندان دولت، شهرداری‌ها، نهادهای انقلابی یا مؤسسات عمومی معرفی نماید.
- و در آخر شخص کلاهبردار از وسایل ارتباط عمومی همچون رادیو، تلویزیون، مجله، رادیو جهت فریب و نیرنگ مردم استفاده نماید.
-
بیشتر بخوانید:
-
مفاهیم و مصادیق سرقت
-
سرقت و کلاهبرداری
اغفال و فریب دادن قربانی
در قسمت فوقانی مقاله به این نکته اشاره نمودیم که به جهت تحقق جرم کلاهبرداری استفاده از ابزار غیر واقع ضروری است.
اغفال و فریب بزه دیده شرط دوم تحقق جرم کلاهبرداری است.
از این جهت در جرم کلاهبرداری مجرم با استفاده از وسایل غیر واقع قربانی را فریب داده و مال او را می‌ستاند.
در اغفال و فریب قربانی آنچه که بسیار حائز اهمیت است، انسان بودن قربانی است.
تعلق مال برده شده به دیگری
آن مال که با اغفال و فریب قربانی و همچنین توسلِ به ابزار غیر واقع به دست آمده است، باید متعلق به دیگری باشد.
مثال: اگر فردی در نزد شخص دیگری مالی را دارد، حتی اگر با استفاده از ابزار غیر واقع و فریب او مال متعلق به خود را از او تحصیل نماید، کلاهبردار نیست. زیرا مال برده شده برای خود فرد است.
لازمه ستاندن مال دیگری اعم از این است که محمل قانونی یا مابه ازایی در مقابل آن وجود داشته باشد یا وجود نداشته باشد
مثال: اگر شخصی خود را پزشک معرفی کند و بدون انجام اقدامی از بیمار مبالغی را دریافت کند، عمل صورت گرفته از سوی او جرم کلاهبرداری محسوب می‌شود.
مثال: فردی که منجر به، به اشتباه انداختن طرف مقابل معامله در هویت خود می‌شود. با استفاده از هویت مجعول طرف مقابل را به انجام معامله ترغیب می‌کند، کلاهبردار است.
نتیجه حاصله در جرم کلاهبرداری
کلاهبرداری جرمی است که مقید به نتیجه است.
نتیجه به دست آمده، در جرم کلاهبرداری بردن مال دیگری است.
- به دست آوردن وجه: اعم از اسکناس از نوع داخلی یا خارجی رایج.
- به دست آوردن اموال: اعم از مال منقول یا غیر منقول.
- به دست آوردن اسناد: اعم از اسناد رسمی یا غیر رسمی.
- کسب حوالجات یا قبوض: اسناد و مدارک ذمه آوری که معمولاً دلیل وصول یا دریافت وجه نقد یا مال است.
- به دست آوردن مفاصا حساب: اسناد موجدِ دلیل تسویه حساب قبلی و انتفاء طلب.
- و به دست آوردن امثال موارد فوق.
شما کاربران عزیز می‌توانید به هنگام وقوع هر گونه مسائل حقوقی یا میفری با گروه حقوقی قاف در ارتباط باشید:
جهت گفتگو با وکلای تخصصی قاف، شماره تلفن همراه خود را وارد نمایید.
در صورت عدم توانایی کلاهبردار در رد مال به صاحب مال چه خواهد شد. آیا وی می‌تواند از دادگاه تقاضای قسط بندی نماید؟
به هنگام پرداخت دین به طرف مقابل، مدیون می‌تواند از دادگاه تقاضای قسط بندی در پرداخت دین نماید. ولی در کلاهبرداری، مجرم نمی‌تواند چنین درخواستی از دادگاه نماید زیرا موظف است کل مال برده شده را به صاحب مال تادیه نماید.
رای دادگاه تجدید نظر در مورد اعسار در کلاهبرداری
مجرم در جرم کلاهبرداری نمی‌تواند تقاضای قسط بندی در بازگرداندن مال برده شده از بزه دیده را نماید.
زیرا عالماً و عامداً اقدام به بردن مال کرده است و در صورت پذیرش دادگاه نسبت به قسط بندی مال برده شده کلاهبردار تشویق خواهد شد.
از این جهت تقاضای قسط بندی در بازگرداندن مال برده شده از بزه دیده قابل پذیرش و مقبول نیست.
رد مال
رد مال به عبارت ساده به معنای برگرداندن مال (برده شده) به شخصی که صاحب آن مال است. در ادامه با ذکر پرسش و پاسخ و مثال بیشتر با عبارت حقوقی رد مال آشنا می‌شویم.
اموال از دست رفته بزه دیده به چه هنگام، به وی بازگردانده خواهد شد؟
باید به دو نکته توجه نمود:
ابتدا باید چنین گفت که مال کلاهبرداری شده از سوی مجرم، در صورتی به بزه دیده بازگردانده خواهد شد که:
- وجود تمام آن مال برده شده یا حتی قسمتی از مال جهت بررسی در جلسات دادرسی نیاز نباشد
- آن مال برده شده از سوی کلاهبردار، در حیطه اموالی نباشد که دستور ضبط آن از سوی دادگاه صادر شده است
در چنین حالاتی دستور از سوی مقام قضایی نسبت به بازگرداندن مال به شخص بزه دیده داده خواهد شد.
آیا در صورتی که صاحب مال در شکایت خود دیر کرد مال برده شده را مطالبه نکرده باشد می‌تواند در دادخواست دیگری مطالبه نماید؟
بله، بزه دیده می‌تواند اقدام به تنظیم دادخواست دیگری نسبت به مطالبه خسارت وارده نماید. از این جهت بزه دیده می‌تواند با حساب نمودن دیر کرد مال برده شده و دریافت هزینه مراحل دادرسی علیه مجرم دادخواست تنظیم نماید.
در صورتی که بزه دیده ادعای بیشتری نسبت به اموال از دست رفته داشته باشد متهم باید چه مراحلی را طی نماید؟
بزه دیده موظف است عین مال کلاهبرداری شده را از کلاهبردار مسترد نماید. در صورت عدم دسترسی به عین مال می‌تواند وجه تعیین شده توسط مقام قضایی را دریافت کند. همچنین بزه دیده می‌تواند خسارت وارد شده به مال را نیز دریافت نماید.
مثال: اگر یک ماشین از بزه دیده کلاهبرداری شده باشد، سپس مجرم با ماشین کلاهبرداری شده تصادف نماید، باید علاوه بر عین مال، خسارت وارد شده بر بزه دیده را نیز پرداخت نماید.
ولیکن باید توجه داشت که بزه دیده نمی‌تواند میزان مال بیشتری را از کلاهبردار استرداد نماید و فقط می‌تواند عین مال و میزان خسارت وارد شده به وی را از کلاهبردار دریافت کند.
آیا کلاهبردار می‌تواند از رد مال امتناع ورزد؟ در صورت امتناع کلاهبردار جهت رد مال چه خواهد شد؟ بزه دیده چگونه باید رد مال را به مرحله اثبات رساند؟
هر ادعایی که از سوی مجرم در دادگاه مطرح شود جهت عدم رد مال باید آن ادعا به مرحله اثبات رسد. از جهتی دیگر اگر بزه دیده خواستار رد مال به خود شود، باید دارای اسناد و مدارک لازم باشد. در صورتی که جرم کلاهبرداری در دادگاه قطعی گردد باید آن مال برده شده را به صاحب مال بازگرداند. بنابراین کلاهبردار نمی‌تواند از رد مال به بزه دیده امتناع ورزد.
آیا بازگرداندن مال در جرم کلاهبرداری براساس نرخ روز است؟
خیر، مال کلاهبرداری شده توسط مجرم بسته به همان زمان وقوع جرم دارد. در صورتی که با توجه به میزان تورم سالیانه، ارزش ملک بیشتر شده باشد زیان دیده چه باید بکند؟ زیان دیده می‌تواند مازاد بر آن مبلغ تعیین شده را تحت عنوان اقامه یک دعوی حقوقی از کلاهبردار خواستار گردد.
رد مال در جرم کلاهبرداری با توجه به گفته کارشناس رسمی دادگستری و با توجه به نرخ روز تعیین نخواهد شد.
در صورتی که با توجه به تورم سالیانه نرخ آن مال کلاهبرداری شده بیشتر شده باشد، بزه دیده می‌تواند اقامه دعوی نماید و در اقامه دعوی حقوقی خواستار پرداخت خسارت ناشی از تورم سالیانه از کلاهبردار شود.
جرم کلاهبرداری قابل گذشت است؟
کلاهبرداری یک جرم غیر قابل گذشت است، چراکه طی وقوع کلاهبرداری، مجرم علاوه بر اضرار به دیگری و بردن مال او موجب سلب آسایش و آرامش از بطن جامعه شده و نظم عمومی را برهم می‌زند.
گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری چه اثری در میزان مجازات‌ها خواهد داشت؟
مثال: چنانچه فردی از شخص دیگری مبنی بر جرم کلاهبرداری شکایت کرده باشد و پس از صدور حکم در دادگاه کیفری و قطعی شدن آن، دو طرف یعنی مجرم و شاکی با هم به تعامل برسند، گذشت شاکی مجازات جرم کلاهبرداری را حذف نخواهد کرد.
عنایت به غیر قابل گذشت بودن جرم کلاهبرداری، گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری تنها می‌تواند در میزان مجازات‌های اعمالی تخفیف ایجاد کند.
اما توجه داشته باشید جلب رضایت شاکی نیز تأثیری بسیار بر نوع و میزان مجازات اعمالی خواهد داشت، گرچه مجازات را به طور کامل حذف نمی‌کند.
عدم گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری چه اثری در میزان مجازات‌ها خواهد داشت؟
در صورت عدم گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری تمامی مجازات تعیین شده اعمال خواهد شد، که عبارت است از:
- حبس
- رد مال به صاحب اصلی مال
- جزای نقدی معادل مال کلاهبرداری شده
اگر جرم کلاهبرداری دارای چند شاکی خصوصی باشد گذشت شاکی به چه صورت خواهد بود؟ آیا گذشت یک شاکی به منظور تخفیف در مجازات جرم کلاهبرداری کافیست یا خیر؟
در پرونده‌ای که دارای چند شاکی خصوصی است ۲ نظریه وجود دارد:
نظریه اول: برخی از قضات دادگاه کیفری گذشت یک شاکی خصوصی در جرم کلاهبرداری را مستلزم تخفیف در مجازات کلاهبرداری می‌دانند.
نظریه دوم: برخی دیگر از قضات دادگاه کیفری گذشت تمام شاکی خصوصی در کلاهبرداری را منوط بر تخفیف در کلاهبرداری می‌دانند.
آیا گذشت شاکی در جرم کلاهبرداری باید به صورت حضوری و در دفتر خانه باشد یا خیر؟
اعلام رضایت از سوی شاکی در جرم کلاهبرداری می‌تواند به صورت رسمی در دفتر خانه اسناد رسمی باشد.
اما توجه داشته باشید ضرورتی ندارد اعلام رضایت در جرم کلاهبرداری به صورت رسمی باشد، بلکه شخص می‌تواند به دادگاه کیفری مراجعه کرده و در نزد قاضی اعلام رضایت نماید.
قاضی دادگاه کیفری پس از اعلام رضایت از سوی شاکی صورت جلسه کرده و به امضای شاکی می‌رساند.
جلوگیری از کلاهبرداری
بهتر است در پایان متن مقاله به راه‌های جلوگیری از کلاهبرداری بپردازیم.
به منظور آن که در دام کلاهبرداران گرفتار نشوید، فریب و نیرنگ ظاهر افراد را نخوردید. چون در اکثر مواقع اشخاص کلاهبردار دارای ظاهری شیک و آراسته هستند و همچنین ولخرج و برخوردی پسندیده دارند. از این جهت ما نیز در این متن از قاف به شما پیشنهاد می‌نماییم، به هنگام انجام معاملات و سرمایه گذاری‌ها به ظاهر افراد بسنده نکنید.
همیشه بدین نکته توجه داشته باشید که فریب افرادی که عنوان و جایگاه افراد دیگر را غصب نموده‌اند را نخورید و همواره در راستای معاملات پر سود و نیز وسوسه کننده، مشکوک باشید.
و نیز بهتر است چنین بگوییم؛
نکاتی که افراد به هنگام انجام معاملات لازم است به آن توجه نمایند این است که؛
پیش از تسویه حساب کامل با مشتری که ناشناخته است، از ارسال کالا خودداری نمایید.
معاملات خود را در مراکز قانونی به مرحله ثبت رسانید و نهایتاً از اشخاصی که دارای شماره تماس ثابت و نشانی دقیق نیستند، در صورت امکان از انجام معاملات خودداری نمایید.
دوستان عزیز مراقب باشید؛
دوستان عزیز مراقب افرادی باشید که، شما را با مدارک جعلی هم مانند اخذ گواهی نامه، مدارک تحصیلی، کارت پایان خدمت، و… وسوسه می‌نمایند. هرگز، ضمانت افرادی را که شناخت ندارید و نیز شناخت کافی از خود و خانواده او ندارید، نکنید.
و نیز ما امیدواریم در این متن اطلاعات لازم و کافی را در ارتباط با انواع جرم کلاهبرداری و نیز مجازات‌های مربوط بدان در اختیار شما گذارده باشیم.
ما در گروه مشاوره حقوقی قاف به تمامی سوالات شما در زمینه کلاهبرداری پاسخ می‌دهیم. برای مشاوره حقوقی تلفنی با وکیل پایه یک دادگستری شماره خود را در کادر زیر وارد کنید:
جهت گفتگو با وکلای تخصصی قاف، شماره تلفن همراه خود را وارد نمایید.
غیر قابل گذشت بودن جرم کلاهبرداری به چه معناست؟
غیر قابل گذشت بودن جرم کلاهبرداری بدین معناست که حتی در صورتی که شخص شاکی از شکایت خود صرف نظر کند مجازات مجرم از بین نخواهد نرفت
آیا گران فروشی هم از مصادیق کلاهبرداری است؟
در صورتی که گران فروشی همراه با فروش کالایی بدون کیفیت به عنوان کالای معتبر یا بالاتر از کیفیتی که دارد، انجام شود جرم کلاهبرداری صورت گرفته است. لازم بذکر است تنها دروغ گفتن در هنگام فروش از مصادیق جرم کلاهبرداری نیست
آیا مجرم در جرم کلاهبرداری می‌تواند تقاضای تقسیط مال برده شده را نماید؟
از آنجا که تقسیط مال سبب تشویق کلاهبردار به انجام مجدد کلاهبرداری می‌شود، امکان تقسیط آن وجود ندارد
آیا تظاهر به آتش سوزی، سرقت و یا مواردی از این قبیل به منظور دریافت خسارت از بیمه از مصادیق جرم کلاهبرداری است؟
اگر شخصی برای گرفتن خسارت از بیمه تظاهر به آتش سوزی یا سرقت کند و این تقلب را از کارشناس پنهان کند، در شمول جرم کلاهبرداری قرار می‌گیرد