یکی از مسائل خیلی مهم در حوزه حقوق خانواده، حضانت فرزند است که ابعاد مختلف اجتماعی، روانشناسی و تربیتی دارد. کودکان برای رشد و تکامل جسمی و روحی و بلوغ فکری باید در محیط خانواده که فضایی مملو از شادی و نشاط است، بزرگ شوند. گاهی اوقات، کودکان به دلایلی مانند جدایی والدین، فوت و … از این محیط جدا شده و حق نگهداری و ملاقات از کودک برای یک طرف و یا طرفین، تابع قوانین و مقررات خواهد بود. در این مقاله قصد داریم به طور ویژه به موضوع حضانت دختر و شرایط و قوانین مرتبط با حضانت فرزند دختر بپردازیم.
پیش از این به طور کلی در مورد شرایط و قوانین حضانت فرزند به طور مفصل مطالبی داشته‌‌ایم اما در اینجا بد نیست ابتدا مروری بر تعریف حضانت و شرایط حضانت فرزند داشته باشیم و پس از آن به موضوع حضانت دختر بپردازیم.
حضانت چیست؟
حق یا تکلیف والدین در نگهداری، سرپرستی و تربیت کودک، حضانت نام دارد.
شرایط حضانت فرزند
بر اساس قوانین کشورمان، برای سپردن حق حضانت فرزند به دیگری، وجود شرایط زیر الزامی است:
- توانایی عملی
- عقل
- شایستگی اخلاقی
- مسلمان بودن
- عدم ازدواج مادر با شخص دیگر پس از جدایی از همسر خود
انواع حضانت فرزند دختر
اکنون که موارد کلی موضوع حضانت دختر را بررسی کردیم، به مرور قوانین مرتبط با حضانت دختر می‌پردازیم:
-
حضانت دختر بعد از فوت پدر یا مادر یا فوت هر دو
درصورت فوت یکی از والدین، حضانت دختر با آن که زنده است، خواهد بود. به عنوان مثال با فوت پدر، حضانت طفل با مادر است، مگر این که دادگاه به تقاضای ولی قهری (پدربزرگ پدری) یا دادسـتان، سپردن حضـانت به مادر را، خلاف مصلحت دختر تشخیص دهد. در صورتی که پدر و مادر هر دو فوت کرده باشند، حضانت فرزند دختر با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان دختر بر اساس ترتیب و طبقات ارث خواهد بود.
-
حضانت دختر بعد از طلاق والدین
نگهداری یا حضانت دختر در امور تربیتی و آموزشی، حق و تکلیف والدین او است که بر اساس قوانین مربوط، حضانت فرزند دختر تا رسیدن به سن بلوغ (۹ سالگی) به عهده والدین است. یعنی برای حضانت و نگهداری دختری که پدر و مادر او از یکدیگر جدا شدهاند، تا سن هفت سالگی، اولویت اول با مادر و پس از هفت سالگی با پدر است. همچنین بعد از هفت سالگی در صورت بروز اختلاف، حضانت دختر با رعایت مصلحت او و با تشخیص دادگاه تعیین می‌شود. همچنین والدین دختر در طلاق توافقی می‌توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرف نظر کنند. پس قرارداد‌های بین والدین در مورد حضانت، اگر بر خلاف مصلحت طفل نباشد، معتبر و لازم‌‌الاجرا است. حضانت دختر پس از هفت سالگی به طور مطلق به پدر او واگذار نخواهد شد، بلکه هرگاه بین والدین طفل در مورد حضانت او اختلاف ایجاد شود، ملاک تعیین حضانت، مصلحت طفل است.
سلب حق حضانت دختر؛ در چه شرایطی حق حضانت دختر از پدر یا مادر سلب می‌شود؟
همانطور که قبلا اشاره کردیم حق حضانت به عهده والدین است. ممکن است این حق حضانت در شرایط خاصی، به تقاضای نزدیکان و خویشاوندان طفل یا قیم او، از والدین سلب شود. در این مورد قانون مقرر کرده است که هرگاه در اثر عدم مواظبت و یا زوال اخلاقی پدر یا مادری که حضانت فرزند به آن‌ها سپرده شده است، سلامتی جسمی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، دادگاه میتواند به تقاضای بستگان، قیم و یا رئیس حوزه قضائی، تصمیم مناسب دیگری را برای حضانت کودک اتخاذ نماید. پس مواردی که میتواند باعث سلب حق حضانت شود عبارتند از:
- قمار بازی
- اعتیاد زیان‌آور به الکل یا مواد مخدر
- اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا
- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری، قاچاق
- ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی
- ضرب و جرح خارج از حد متعارف و تکرار آن
بیشتر بخوانید:
قاف بزرگ‌ترین مرکز مشاوره حقوقی تلفنی کشور امکان مشاوره تلفنی با وکلای پایه یک دادگستری را با کمترین هزینه برای سراسر کشور فراهم کرده است، برای ثبت مشاوره حقوقی کافیست شماره خود را در کادر زیر وارد کنید تا کارشناسان قاف در سریع‌ترین زمان ممکن با شما تماس بگیرند:
جهت گفتگو با وکلای تخصصی قاف، شماره تلفن همراه خود را وارد نمایید.
در چه شرایطی حضانت فرزند از پدر یا مادرش سلب می‌شود؟
مطابق با قانون مدنی، اگر سلامت جسمانی، روحی یا تربیت اخلاقی کودک در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر در معرض خطر باشد، دادگاه میتواند با توجه به خواسته نزدیکان طفل یا رئیس حوضه قضایی، حضانت فرزند را از پدر یا مادر فاقد صلاحیت سلب کرده و تصمیمی که در صلاح کودک است را اتخاذ کند.
حضانت فرزند دختر بعد از طلاق والدین تا چه سالی بر عهده پدر و مادر است؟
حضانت فرزند دختر تا سن هفت سالگی با مادر بوده و بعد از آن تا اتمام ۹ سال قمری با پدر است
حضانت فرزند دختر که والدینش از هم جدا شدهاند، بعد از سن ۹ سالگی به چه صورت است؟
بعد از اتمام سن ۹ سالگی، فرزند دختر خود میتواند انتخاب کند که حضانتش بر عهده پدر یا مادر باشد و دادگاه نیز از تصمیم او حمایت میکند