پیش‌تر در مورد مهریه در مطالب سایت بهطور مفصل صحبت کردیم و گفتیم که مهریه از جمله حقوق مالی زنان بعد از عقد ازدواج بوده که هر زمان بخواهند می‌توانند آن‌را مطالبه کنند، اما لازم بذکر است که نوع مهریه تاثیر به سزایی در وصول آن دارد. بهطور کلی برای پرداخت مهریه دو دسته‌بندی وجود دارد که عبارتند از: مهریه عند المطالبه و مهریه عند الاستطاعه. در این مطلب از مشاوره حقوقی قاف قصد داریم به بررسی انواع مهریه از لحاظ پرداخت بپردازیم.
به موجب ماده ۱۰ قانون مدنی “تمام قراردادهای خصوصی که بین افراد تنظیم می‌شود، در صورتی که خلاف قانون نباشد، معتبر است.”
به این ترتیب در عقد ازدواج به عنوان یک قرارداد میان زوجین می‌توانیم برای پرداخت مهریه زمان تعیین کنیم؛ به طور مثال می‌توان در سند ازدواج درج کرد طی ۲ سال اول ازدواج زوجه حق درخواست مهریه را نداشته باشد که به این نوع مهریه، موجل می‌گویند. مورد دیگری که در سند ازدواج در مورد مهریه می‌توان درج کرد، نوع پرداخت مهریه زوجه بوده که تاثیر مستقیم در وصول آن دارد، بهطور ملی مهریه از لحاظ پرداخت به دو نوع تقسیم می‌شود:
-
مهریه عندالمطالبه
-
مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالمطالبه چیست؟
مهریه عندالمطالبه به معنای این است که زوجه هر گاه در خواست مهریه‌اش را بکند، مهریه او باید پرداخت شود. در مهریه عندالمطالبه زوجه به محض اینکه عقدنامه را امضا نمود صاحب مهر خود است و می‌تواند هر گونه دخل و تصرفی در مهر خود انجام دهد. در مهریه عندالمطالبه چه زوج توانایی مالی داشته باشد یا نداشته باشد، زوجه می‌تواند از طریق اداره ثبت اسناد و املاک و دادگاه حقوقی خانواده در خواست مطالبه مهریه را نماید.
براساس ماده ۲۲ قانون حمایت از خانواده سال ۱۳۹۱ هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده ۲ قانون اجرای محکومیت‌های مالی است. در صورتی‌که مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشد، در خصوص مازاد فقط و توانایی مالی زوج ملاک پرداخت قرار می‌گیرد.
آیا مهریه عند المطالبه زندان دارد؟
برطبق ماده ۳ قانون جدید نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، اگر استیفای مهریه از طریق مذکور در این قانون ممکن نشود زوج به تقاضای زوجه تا زمان اجرای حکم یا پذیرفته شدن ادعای اعسار او یا جلب رضایت زوجه حبس می‌شود. در صورتی‌که زوجه مالی برای مهریه توقیف کند تا پایان مزایده و مشخص شدن تکلیف مال مورد توقیف برای بیشتر از مهریه ۱۱۰ سکه حکم جلب صادر خواهد شد.
قانون جدید مطالبه مهریه دراین مطلب خلاصه می‌شود که برای مهریه بیش از ۱۱۰ سکه یا معادل آن، در مرحله اول ۱۱۰ سکه طبق این قانون پرداخت می‌شود و در مورد مازاد بر ۱۱۰ سکه ضمانت اجرایی کیفری ندارد.
مهریه عند المطالبه و حق حبس
همانطور که گفته شد، مهریه عندالمطالبه مهریه‌ای است که زن هر زمان اراده کند می تواند آن را مطالبه کند، لازم بذکر است تا زمانی هم که مرد مهریه را به زن نپردازد، زن می‌تواند از حق حبس خود استفاده کرده و تمکین نکند.
-
بیشتر بخوانید:
-
بهترین راه مطالبه مهریه
-
چه زمانی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
-
شرایط قسط بندی مهریه
-
وصول مهریه از شوهر فوت شده
مهریه عندالاستطاعه چیست؟
علاوه بر زمان داشتن، شرط دیگری که برای پرداخت مهریه می‌توان وضع کرد “استطاعت مالی زوج” در پرداخت آن است. در این حالت اگر زن برای دریافت مهریه اقدام کند، باید ثابت کند مرد استطاعت مالی پرداخت آن را دارد و مرد در صورتی که زن نتواند این موضوع را ثابت کند، نیازی ندارد به دادگاه ثابت کند که توانایی مالی پرداخت آن را ندارد.
طبق بررسی‌های انجام شده از سوی حقوقدانان این نوع مهریه معایبی دارد، من جمله اینکه ملاک استطاعت مرد چیست؟ مرجع تعیین کننده استطاعت مالی مرد کدام نهاد است؟ در صورت پنهان‌کاری مرد، راه احقاق حقوق زن کدام است؟
لازم است بدانید که عندالاستطاعه بودن مهریه فقط با موافقت زوجین قابل ثبت است و در صورت عدم توافق، مهریه در سند ازدواج عندالمطالبه درج می‌شود.
این نکته حائز اهمیت است که در مهریه عندالاستطاعه اگر سال‌ها از تقاضای مهریه هم بگذرد و زوج توانایی مالی بیابد لازم است مهریه را پرداخت کند، حتی اگر قبلا همسر خود را طلاق داده باشد و اگر هم مرد فوت کند، در صورت داشتن ارث به اندازه مهریه زوجه به او پرداخت می‌شود، البته اگر زن آن را مطالبه کرده باشد و دادخواستی تقدیم دادگاه کرده باشد.
چگونه مهریه عندالاستطاعه را بگیریم؟ آیا مهریه عندالاستطاعه زندان دارد؟
همانطور که گفتیم در مهریه عندالاستطاعه، اگر زن درخواست حق خود را ارائه دهد، باید بتواند ثابت کند که مرد استطاعت مالی پرداخت آن را دارد و اگر نتواند این مورد را ثابت کند نمی‌تواند مهریه خود را بگیرد. اگر مرد در دادگاه بتواند ثابت کند که توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارد، قاضی مهریه را به صورت اقساط تعیین می‌کند.
در مهریه عند الاستطاعه، مجازات حبس و دادخواست اعسار از پرداخت مهریه مصداق ندارد. در این مورد اگر زن بتواند با معرفی مال شوهر توانایی مالی او را اثبات کند شوهر مکلف به پرداخت مهریه می‌شود و دیگر کار به دادخواست اعسار و مجازات حبس نمیرسد.
برای گرفتن مهریه عندالاستطاعه نیاز به طی مراحل مختلفی است که بتوان درخواست مهریه را ثبت و توانایی مالی مرد را ثابت کرد. در این زمینه می‌توانید از کمک وکلا مجموعه مشاوره حقوقی قاف بهره بگیرید.
جهت گفتگو با وکلای تخصصی قاف، شماره تلفن همراه خود را وارد نمایید.
مهریه عندالاستطاعه و ممنوع الخروجی
طبق تعاریف پیشین در مهریه عندالمطالبه اگر زن درخواست مهریه کند و مرد آن را پرداخت نکند، زن توانایی ممنوع الخروج کردن او را دارد ولی در مهریه عندالاستطاعه زن فقط توانایی توقیف اموال معرفی شده به دادگاه را دارد و نمی‌تواند مرد را ممنوع الخروج کند.
اما اداره حقوقی قوه قضاییه دوایر ثبتی در این خصوص نظر متفاوتی دارد و اعلام کرده است: “سند ازدواج نسبت به مبلغ درج شده بابت مهریه، از جمله اسناد لازم الاجرا محسوب می‌شود. با توجه به بند ج ماده ۲ آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، مصوب ۱۳۸۷، با تقاضای زوجه، دفترخانه ازدواج مربوط مکلف به صدور اجراییه است و قید عندالاستطاعه بودن مهریه در سند ازدواج، مانع صدور اجراییه ثبتی نیست”.
پس طبق این نظریه مشورتی زن حتی با ثبت عندالاستطاعه بودن مهریه در سند ازدواج می‌تواند مرد را ممنوع الخروج کند.
از آنجاکه مراحل ممنوع الخروج کردن انواع مهریه در قانون به صورت یکسان است، مرد در صورتی که در دادگاه خانواده اعسار خود را از پرداخت مهریه اثبات کند می‌تواند با سپردن وثیقه ممنوع الخروجی خود را رفع کند.
مهریه عندالاستطاعه و حق حبس
در مورد حق حبس در مهریه عندالاستطاعه بین قضات اختلاف نظر وجود دارد. عده‌ای با توجه به شرط حال بودن که مختص مهریه عندالمطالبه است، می‌گویند نمی‌توان از حق حبس استفاده کرد و گروه دیگری می‌گویند در صورت وجود توانایی پرداخت، زن می‌تواند از حق حبس استفاده کند.
مقایسه مهریه عند المطالبه با مهریه عند الاستطاعه
بهطور کلی وصول مهریه عندالمطالبه آسان‌تر از وصول مهریه عندالاستطاعه است و زن می‌تواند با مراجعه به اجرای اسناد رسمی مهریه‌اش را وصول کند. همچنین، مراجعه به شورای حل اختلاف و دادگاه خانواده نیز برای دادخواست مهریه امکان‌پذیر است. در صورتی‌که مرد مهریه عندالمطالبه را به زن نپردازد، ممکن است که به درخواست زن بازداشت شود.
با استفاده از سرویس مشاوره حقوقی تلفنی قاف به راحتی و از سراسر کشور می‌توانید با وکلای پایه یک دادگستری مشاوره کنید، برای ثبت درخواست مشاوره حقوقی تلفنی، شکاره خود را در کادر زیر وارد کنید:
جهت گفتگو با وکلای تخصصی قاف، شماره تلفن همراه خود را وارد نمایید.
نوع مهریه (عند المطالبه یا عند الاستطاعه بودن آن) تاثیری در وصول آن دارد؟
بهطور کلی زوجین باید بر سر عند الاستطاعه یا عند المطالبه بودن مهریه با هم توافق کنند، چرا که تفاوتهایی در موقع مطالبه و وصول با هم دارند که در مطلب کامل بدان پرداختیم
آیا مطالبه مهریه عند المطالبه راحت‌تر از عند الاستطاعه است؟
از آنجا که در مهریه عند الاستطاعه زوجه باید ابتدا استطاعت مالی مرد را ثابت کند تا بتواند مهریه خود را مطالبه کند، می‌توان گفت مهریه عند المطالبه آسان‌تر وصول می‌شود
آیا مهریه عند الاستطاعه مجازات حبس دارد؟
خیر، در این نوع از مهریه زن اگر بتواند توانایی مالی مرد را اثبات کند می‌تواند مهریه خود را وصول کند، در غیر این صورت کار به مجازات حبس و اعسار نخواهد کشید.
آیا زوجین باید حتما نوع مهریه را مشخص کنند؟
اگر زوجین بر سر مهریه عند الاستطاعه باهم توافق داشته باشند آن‌را در سند ازدواج درج می‌کنند، در غیر این صورت مهریه به صورت عند المطالبه خواهد بود
سلام علیکم برادران گرامی با توجه به اینکه در زمان عقد نکاح زوجه عنوان عندالاستطاعه را به جای عنوان عندالمطالبه پذیرفته باشد ، در صورتی می تواند زوجه مهریه را مطالبه نماید که ملائت و توانایی پرداخت زوج را در دادگاه خانواده با دلیل ، مدرک معتبر و سند به اثبات برساند که البته باید این اسناد ارائه شده توسط زوجه الزاماً غیر از مستثنیات دِین باشد لذا اگر بتواند ثابت نماید زوج محکوم به پرداخت مهریه می گردد و باید الزاماً بپردازد ولی اگر زوجه نتواند استطاعت و توانایی مالی زوج را به اثبات برساند (به عنوان مثال زوجی که هیچ سندی به نامش نیست و پولی هم در بانک جهت توقیف ندارد و کارمند هم نباشد که بتواند زوجه یک چهارم آن را به نفع خودش مسدود نماید) در اینحال مطالبه مهریه معلق و منتفی می ماند و زوجه هیچ گونه اقدامی جهت درخواست مهریه و اعمال فشار به زوج را نخواهد داشت البته این فرایند تا زمان استطاعت زوج به قوت خود باقی است مگر آنکه شرایط مالی جدیدی برای زوج پیش بیاید و زوج مستطیع و متمکن شود و الا اگر تا پایان عمرِزوج هم زوج مستطیع نشود امکان مطالبه مهریه برای زوجه به هیچ وجه وجود ندارد. ضمناً در مورد مهریه های عندالاستطاعه به شرط عدم استطاعت و توانایی مالی زوج و پرداخت مهریه توسط زوج ، زوجه : ۱- حق حبس ندارد (موضوع ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی ملغی می شود) ۲- زوج زندان نمی شود(حق جلب زوج را نخواهد داشت) ۳- مهریه تقسیط نمی شود ۴- زوج ممنوع الخروج نمی شود و خلاصه هر اهرم فشاری را که زوجه می توانست به واسطه مهریه های سنگین و نامعقول به زوج وارد آورد و پایه های زندگی مشترک را متزلزل و بلکه تخریب نماید از کار انداخت و بلااثر نمود. «والسّلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
با سلام و تشکر از همراهی شما دوست عزیز